εμμελής, εκείνος που είναι σύμφωνος με τους νόμους του μέλους μέλος, γενικά, μέλος, τμήμα. Στη μουσική, χορικό ή λυρικό τραγούδιˇ μελωδία γενικά. Στη φωνητική μουσική αποτελείται από τρία στοιχεία: τους φθόγγους, το ρυθμό και τα λόγια.ˇ μελωδικός.
εμμελής κίνησις = μελωδική κίνησηˇ Αριστόξενος Αριστόξενος, (375 / 360 π.Χ.-;)ˇ φιλόσοφος και θεωρητικός της μουσικής, γεννήθηκε στον Τάραντα και πέθανε στην Αθήνα. Μαθητής του Αριστοτέλη στο Λύκειο, υπήρξε πολυγραφότατος, με περί τα 453 μουσικά, ιστορικά και φιλοσοφικά βιβλία. Από τα μουσικά του βιβλία έχει σωθεί το μεγαλύτερο μέρος των Αρμονικών Στοιχείων. (Ι, 9, 10 Mb): "...το χωρίσαι την εμμελή κίνησιν της φωνής από των άλλων κινήσεων" (η διάκριση ανάμεσα στη μελωδική κίνηση της φωνής και στις άλλες κινήσεις)ˇ εμμελές τετράχορδον τετράχορδον, το σύνολο τεσσάρων συνεχών χορδών ή φθόγγων που σχηματίζουν μια καθαρή τετάρτη. Το τετράχορδο υπήρξε το πρώτο σύστημα της προϊστορικής Ελλάδας. Υπήρχαν τρία γένη του τετράχορδου: το διατονικό, το χρωματικό και το εναρμόνιο., το μελωδικό τετράχορδο.
Ο Βακχείος ο Γέρων Βακχείος ο Γέρων, (3ος/4ος αι. μ.Χ.;)ˇ μουσικός θεωρητικός της εποχής του Κωνσταντίνου. Τίποτε δεν είναι γνωστό για τη ζωή του. Είναι γνωστός για το βιβλίο του Εισαγωγή Τέχνης Μουσικής. (Εισαγ. 69, C.v.J. 307, Mb 16) λέει ότι εμμελείς είναι οι φθόγγοι που χρησιμοποιούν οι τραγουδιστές και εκτελεστές πάνω σε όργανα ("εμμελείς [φθόγγοι], οις οι άδοντες χρώνται και οι δια των οργάνων ενεργούντες"). Ο Πτολεμαίος Πτολεμαίος, Κλαύδιοςˇ (85 ή 108 μ.Χ. - περ. 163-168 μ.Χ.) μεγάλος γεωγράφος, αστρονόμος, μαθηματικός και θεωρητικός της μουσικής. Εκτός από τα πολυάριθμα και σημαντικά βιβλία του για την αστρονομία, τη γεωγραφία και τα μαθηματικά, έγραψε ένα σημαντικότατο επιστημονικό έργο για τη μουσική, τα Αρμονικά, σε τρία βιβλία (Αρμονικών βιβλία τρία). Το έργο αυτό αποτελεί μια πολύτιμη εκτίμηση, ερμηνεία και ανάπτυξη των πυθαγόρειων δογμάτων και αρχών για τη μουσική. (Ι, 4, I.D. 10, 24-25) δίνει τον ακόλουθο κανόνα: "είσί δε εμμελείς μεν όσοι συναπτόμενοι προς αλλήλους εύφοροι τυγχάνουσι προς ακοήν, εκμελείς δε όσοι μη ουτως έχουσι" (εμμελείς είναι οι φθόγγοι που, όταν συνδεθούν μεταξύ τους, είναι εύκολα [ευχάριστα] δεκτοί από το αυτί [την ακοή] και εκμελείς το αντίθετο).
Εμμελείς φθόγγοι και διαστήματα ήταν, σύμφωνα με τον Πτολεμαίο, οι ακόλουθοι: το ημιτόνιο (16:15), ο τόνος "μείζων" και "ελάσσων" (9:8 και 10:9, αντίστοιχα), η μεγάλη και μικρή τρίτη (5:4 και 6:5, αντίστοιχα)ˇ πρβ. Ι, 7, I.D. 15, 15-16, Wallis III, 16. Επίσης, Πορφύρ. Comment. Wallis 292 και Κλεον. Εισ. 13, C.v.J. 205, Mb 21.
εμμελέςˇ η ιδιότητα του να είναι κάτι σε συμφωνία με τους νόμους που κυβερνούν το μέλοςˇ Αριστόξ. ΙΙ, 37, 2: "η περί το εμμελές τε και εκμελές τάξις" (η τάξη που αφορά το μελωδικό και το μη μελωδικό). Πρβ. λ. ηρμοσμένος.
εμμελώςˇ με τρόπο που να συμφωνεί με τους νόμους του μέλουςˇ μελωδικά. Αθήν ΙΔ', 623C, 17: "Πάνυ εμμελέστατα" (πάρα πολύ μελωδικά).