spiroslyra Creative Commons License 2008.07.08 0 0 395

μουσικός, δωρ. τύπος μωσικός, ούσ.· ο έμπειρος, ο καλλιεργημένος στις καλές τέχνες, γενικά άνθρωπος μορφωμένος· αλλά και ο έμπειρος στην τέχνη της μουσικής, επίσης ο λυρικός ποιητής. Ο όρος μουσικός, με τη σύγχρονη σημασία, εμφανίζεται σε συνηθισμένη χρήση τον 4ο αι. π.Χ., όταν η μουσική αναπτύχθηκε σε ολότελα αυτόνομη και ανεξάρτητη τέχνη. Σε παλαιότερες εποχές οι όροι αυλητής αυλητής, εκτελεστής αυλού, συνήθως επαγγελματίας. Θηλ. αυλητρίς και αυλήτρια· συχνά επαγγελματίας εκτελέστρια αυλού, που προσλαμβανόταν να παίζει σε συμπόσια., κιθαριστής κιθαριστής, σολίστας εκτελεστής της κιθάρας., αοιδός αοιδός, 1. επικός τραγουδιστής, συχνά ποιητής - συνθέτης - τραγουδιστής. Περίφημοι αοιδοί υπήρξαν ο Δημόδοκος, ο Φήμιος και ο Θάμυρις.
2. τραγουδίστρια, ψάλτρια
3. μελωδικός, ευφωνικός κτλ. χρησιμοποιούνταν κατά την περίπτωση.
Ο Αριστόξενος Αριστόξενος, (375 / 360 π.Χ.-;)· φιλόσοφος και θεωρητικός της μουσικής, γεννήθηκε στον Τάραντα και πέθανε στην Αθήνα. Μαθητής του Αριστοτέλη στο Λύκειο, υπήρξε πολυγραφότατος, με περί τα 453 μουσικά, ιστορικά και φιλοσοφικά βιβλία. Από τα μουσικά του βιβλία έχει σωθεί το μεγαλύτερο μέρος των Αρμονικών Στοιχείων., που υπήρξε ο πιο διάσημος μουσικός (με τη νεότερη σημασία) στην αρχαία Ελλάδα, καθορίζει πως τα εφόδια του μουσικού είναι η γνώση όλων των σχετικών με την επιστήμη της μουσικής (Αρμον. Στοιχ. Ι, Mb 2, 4-6). Και πιο κάτω (ΙΙ, 32, 5-7) επεξηγεί: "μέρος γαρ εστιν η αρμονική πραγματεία της του μουσικού έξεως, καθάπερ ήτε ρυθμική και η μετρική και η οργανική" (η αρμονική επιστήμη είναι μέρος των εφοδίων του μουσικού, καθώς και οι επιστήμες του ρυθμού, του μέτρου και των οργάνων).
Ο Ανώνυμος (Bell. 27, 12) καθορίζει επίσης: "Μουσικός δ' έστίν ο έμπειρος του τελείου μέλους και δυνάμενος επ' ακριβείας το πρέπειν τηρήσαί τε και κρίναι" (μουσικός είναι ο έμπειρος στη μελωδική σύνθεση κι εκείνος που μπορεί με ακρίβεια να παρατηρεί και να κρίνει ό,τι είναι σωστό). Πρβ. Πλάτων Πολιτ. Γ', 398Ε και 402D.
Μια άλλη κατηγορία μουσικού ήταν ο εκτελεστής (τραγουδιού ή οργάνου) καθώς και ο συνθέτης. Κατά την πρώιμη αρχαιότητα ο εκτελεστής ήταν και συνθέτης και ποιητής του έργου. Πολύ σπάνια ήταν η περίπτωση του συνθέτη-εκτελεστή, που ήταν ταυτόχρονα και γνώστης της μουσικής επιστήμης, όπως υποστήριζε ο Αριστόξενος ή ο Ανώνυμος· μια τέτοια, μοναδική ίσως, περίπτωση ήταν του Λάσου του Ερμιονέα Λάσος, ο Ερμιονεύς· γεννήθηκε το 548/545 περίπου π.Χ. Θεωρείται ως ένας από τους κύριους καινοτόμους της μουσικής με σημαντική επίδραση. Μερικοί γραμματικοί του απέδιδαν τη δημιουργία του αττικού διθύραμβου, ίσως και την ανακάλυψη ότι οι δονήσεις είναι αιτία παραγωγής του ήχου. (6ος αι. π.Χ.). ’λλωστε, η θεωρία της μουσικής πήρε τις επιστημονικές της βάσεις αργότερα (βλ. λ. μουσική μουσική, 1. ως τον 5ο π.Χ. αι. περίπου, το σύνολο των πνευματικών και διανοητικών επιδόσεων, ειδικά στην τέχνη, τις καλές τέχνες και τα γράμματα, και ακόμα ιδιαίτερα τη λυρική ποίηση, δηλ. ποίηση με μουσική (μέλος).
2. από τον 4ο αι. π.Χ. ο όρος έχει τη σημασία που δίνουμε σ' αυτόν σήμερα, ως ανεξάρτητη τέχνη χωρισμένη από την ποίηση.).
Η λέξη μουσικός απαντά και ως επίθετο· Θουκυδ. (Ιστορ. Γ', 104): "και αγών εποιείτο αυτόθι [εν Δήλω] γυμναστικός και μουσικός".
Ο πληθυντικός τα μουσικά (ουδ.) σήμαινε γενικά τη μουσική· επίσης, ευχάριστες μελωδίες. Σούδα Σούδα, Βυζαντινός λεξικογράφος, που έζησε πιθανόν τον 10ο αι. μ.Χ., γύρω στα 960-970. Είναι γνωστός από το Λεξικό που φέρει το ονομά του (Σουίδα Λεξικόν ή απλά Σουΐδας ή Σούδα). Το Λεξικό αφορά την αρχαία Ελλάδα, περιέχει μεγάλο αριθμό λημμάτων, 12.000 λέξεις, ονόματα, εκφράσεις κτλ., μαζί με 900 βιογραφικά σημειώματα, συλλεγμένα χωρίς ιδιαίτερη κριτική προσοχή από προηγούμενα παρόμοια έργα.: "Μουσικά" τερπνά. Τα δι' αυλών και κινύρας και τα όμοια" (Μουσικά· οι ευχάριστες [μελωδίες] που παράγονται από τους αυλούς, την κινύρα και τα παρόμοια όργανα).
Το επίρρημα μουσικώς σήμαινε "σχετικά με τη μουσική", αλλά και έντεχνα (επίρρ.), με χάρη, με μελωδικότητα.

Βλ. λ. μέλος μέλος, γενικά, μέλος, τμήμα. Στη μουσική, χορικό ή λυρικό τραγούδι· μελωδία γενικά. Στη φωνητική μουσική αποτελείται από τρία στοιχεία: τους φθόγγους, το ρυθμό και τα λόγια. (μουσικόν μέλος).